Mỗi giai đoạn trôi qua đều có khoảng thời gian riêng của nó và sự phục hồi cảm xúc ở mỗi người là khác nhau.
Lý do khiến mọi người bị mắc kẹt trong một mối quan hệ không lành mạnh cũng nhiều như chính các mối quan hệ đó vậy. Họ có thể ở lại vì sự bảo đảm tài chính, vì mong muốn con cái được sống trong gia đình có đầy đủ cả bố và mẹ, vì họ yêu người bạn đời của mình, hoặc vì những lý do mà họ thậm chí không thể nói rõ.
Đối với những người sống sót sau bạo lực gia đình, những lý do này có thể giống nhau. Tuy nhiên, rào cản để rời bỏ người bạn đời bạo hành là rất nhiều và có thể rất phức tạp, vì vậy hãy đảm bảo cho bản thân hoặc những người thân yêu của bạn bớt căng thẳng nếu chia tay không phải là phản ứng tức thời đối với hành vi lạm dụng.
Ngoài việc vượt qua các rào cản và đối mặt với những phức tạp của việc thoát khỏi bạo lực, những người bị bạo hành giống như hầu hết mọi người có thể sẽ trải qua một loạt các giai đoạn cảm xúc khi họ đối mặt với sự kết thúc của mối quan hệ. Nhiều người đã quen thuộc với năm giai đoạn của đau buồn, đó là phủ nhận, giận dữ, thương lượng, trầm cảm và chấp nhận - được trình bày trong cuốn sách của bác sĩ tâm thần Elisabeth Kübler-Ross năm 1969, “Về cái chết và cái chết”.
Những cá nhân đang trải qua một cuộc chia tay, cho dù họ có phải là những người sống sót sau khi bị lạm dụng hay không cũng có thể trải qua những giai đoạn tương tự. Theo Laura L. Finley, phó giáo sư chuyên về bạo lực tại Đại học Barry ở Florida, những người sống sót sau vụ lạm dụng có thể thấy rằng một số giai đoạn này xảy ra trong mối quan hệ chứ không phải sau khi chia tay.
1. Phủ nhận
“Nhiều người gặp khó khăn với việc phủ nhận trong một thời gian khá dài, chẳng hạn như không muốn tin rằng những gì đang xảy ra với họ thực sự là bạo lực gia đình, hoặc hy vọng rằng mọi thứ sẽ trở lại thời kỳ tốt đẹp hơn” - Tiến sĩ Finley nói.
Trong giai đoạn này, mọi người hiểu rằng mối quan hệ đó đã kết thúc, nhưng họ không muốn tin vào điều đó. Họ hy vọng rằng mọi thứ vẫn sẽ diễn ra tốt đẹp. Ngay cả việc muốn thoát khỏi bạo lực không phải lúc nào cũng khiến mọi người chống lại sự phủ nhận.
“Phủ nhận là cách tâm lý của bạn để bảo vệ bạn khỏi bị cảm xúc lấn át. Từ chối là một cơ chế đối phó hữu ích, miễn là nó không ngăn bạn tiến lên giai đoạn tiếp theo”, Cathy Meyer, một huấn luyện viên ly hôn được chứng nhận tại Nashville, Tennessee, cho biết.
2. Giận dữ
Việc bạn có trạng thái tức giận với người yêu cũ của bạn là điều hoàn toàn dễ hiểu. “Sự tức giận thậm chí còn khiến người bị bạo hành đẩy hoặc khiêu khích kẻ ngược đãi, mặc dù biết rằng người đó sẽ ra tay, bởi vì nó mang lại cho họ cảm giác kiểm soát nhất thời,” Tiến sĩ Finley nói. Và sự tức giận cũng có thể xuất hiện trong những phần khác trong cuộc sống của bạn. Bạn có thể tức giận với Chúa, một quyền lực cao hơn hoặc số phận vì đã đặt bạn vào con đường của kẻ ngược đãi bạn hoặc cho phép mối quan hệ của bạn kết thúc.
Bạn có thể tức giận vì mối quan hệ của bạn không thể khôi phục lại trạng thái hạnh phúc hơn như những ngày đầu. Bạn có thể tức giận với bạn bè và những người thân yêu, những người không chia sẻ hoặc đồng tình với sự tức giận của bạn. Bạn có thể tức giận về những hoàn cảnh dẫn đến sự chia rẽ.
Ở giai đoạn này, Meyer nói: “Hãy trút bỏ tất cả sự tức giận mà bạn đã dồn nén trong giai đoạn từ chối miễn là việc trút bỏ không được thực hiện thông qua các hành vi bạo lực hoặc theo cách gây tổn thương cho bản thân hoặc người khác".
3. Thương lượng
Thương lượng liên quan đến việc tìm kiếm những cách mà mối quan hệ vẫn có thể được cứu vãn. Những cách đó có thể liên quan đến đe dọa, nhờ tới tâm linh, thuyết phục kẻ bạo hành xem xét hành vi và hành động của họ hoặc thay đổi cách họ đối xử với bạn đời để tạo cơ hội cho mối quan hệ được cải thiện và tiếp tục. Mặc dù về mặt thống kê, những cách làm như vậy không có khả năng mang lại thay đổi khi có bạo lực.
Meyer nói: “Thương lượng là khi bạn dừng lại và nói, "Ôi trời, tôi không thể giải quyết chuyện này một cách cảm tính. Tôi sẽ thương lượng bất cứ điều gì với anh ấy/cô ấy, tôi sẽ thay đổi nếu cần, nhưng tôi không thể vượt qua điều này”. Đó là một nỗ lực để lấy lại cuộc sống của bạn”.
Sự rối bời sau chia tay có thể nặng nề đến nỗi mọi người có thể muốn quay trở lại cuộc sống trước đây của họ, ngay cả khi cuộc sống đó bao gồm cả sự lạm dụng.
4. Trầm cảm
Tiến sĩ Finley nói: “Sau khi rời xa những kẻ bạo hành, tôi nghĩ rằng trầm cảm và tức giận là hai cảm xúc thường xuất hiện nhất. Rất nhiều cảm giác và hành vi khác nhau có thể xuất hiện trong giai đoạn trầm cảm. Tuyệt vọng là nền tảng của trầm cảm, và bạn có thể cảm thấy như thể mình sẽ không bao giờ bước tiếp. Bạn có thể mệt mỏi, buồn bã và mất kết nối với mọi người. Bạn có thể ngủ hoặc ăn quá ít hoặc quá nhiều. Bạn có thể chuyển sang sử dụng rượu hoặc ma túy. Và bạn có thể sẽ tin rằng những cảm giác này sẽ không bao giờ kết thúc.
Mặc dù bạn bè và gia đình có thể hỗ trợ bạn trong giai đoạn này, nhưng điều quan trọng là bạn phải tìm kiếm sự giúp đỡ nếu các triệu chứng của bạn nghiêm trọng hoặc không ngừng. Hãy liên hệ với cố vấn, nhà trị liệu hoặc người đấu tranh với bạo lực gia đình".
Meyer nói: “Hãy khóc đi và nói chuyện, nói chuyện với một người được đào tạo để giúp bạn loại bỏ những cảm xúc độc hại đó".
5. Chấp nhận
Trong giai đoạn này, từng chút một, bạn có thể thấy mình sắp kết thúc mối quan hệ. Mặc dù bạn vẫn có thể phải đối mặt với cảm giác buồn, nhưng bạn sẽ bắt đầu tiến về phía trước với cuộc sống của mình.
Meyer nói: “Bạn có thể luôn cảm thấy hối tiếc vì mất đi một mối quan hệ nhưng đó là sự hối tiếc mà bạn có thể sống cùng. Bạn không còn bị mắc kẹt trong đau buồn. Nếu vẫn còn cảm giác đau buồn thì ít nhất họ không còn ngăn cản bạn khỏi cuộc sống đang sống”.
Mỗi giai đoạn trôi qua đều có khoảng thời gian riêng của nó và sự phục hồi cảm xúc ở mỗi người là khác nhau. Bạn có thể sẽ trải qua một số giai đoạn nhiều lần vì trải nghiệm, kỷ niệm hoặc yếu tố kích hoạt có thể đưa bạn quay lại giai đoạn trước đó.
Chỉ cần làm quen với những giai đoạn này và biết rằng chúng là những phản ứng thông thường có thể giúp bạn cảm thấy như thể bạn không đơn độc trong trải nghiệm của mình.
Tamsu